Tell Tayinat Tell Tayinat (Tell Tainat), Antakya’nın yaklaşık 25 km. doğusunda, Tell Açana höyüğüne de 800 m. uzaklıktadır. Hitit devletinin yıkılması ve yakındaki Alalah'ın (Tell Açana) terk edilmesinden sonra, Demir Çağında Tell Tayinat şehri önem kazanmıştır. Şehrin o dönemdeki ismi Kunulua'ydı ve Asur kaynaklarında Patina veya Unqi olarak bilinen Geç Hitit krallığı Walastin/Palastin'in ana kentiydi. Şehir M.Ö. 9. yüzyıl ortalarında Asur istilasına uğramış, M.Ö. 738 yılında da tamamen Asur yönetimine girmiştir. Kimi W/Palastin kralları Labarna ve Šuppiluliuma gibi (Asur kaynaklarında Lubarna ve Šapalulme) Hitit imparatorluk döneminden bilinen isimleri kullanmışlardır. İlk kazılar Robert Braidwood başkanlığında Şikago Üniversitesi Oriental Institute tarafından 1935-1938 yıllarında yapılmıştır. 2004 yılından beri süren yeni kazılar Toronto Üniversitesi'nden Timothy Harrison başkanlığında bir ekip tarafından yürütülmektedir. M.Ö. 10.-8. yüzyıllara ve takip eden Asur dönemine ait çeşitli heykel, ortostat, sütun kaideleri ve yazıtlar bulunmuştur. İlk kazılarda bulunan eserlerin bir kısmı Şikago’daki Oriental Institute’de, birçok diğer buluntu da Antakya Müzesindedir. 1936 yılında, Doğu Kapısı yakınlarında, oturur durumda devasa bir heykele ait üzeri yazılı birçok parça bulunmuştur. Heykel Karkamış’taki Kral Kapısı’nda bulunanın bir benzeri olabilir. Üzerindeki yazıt (TELL TAYINAT 1) paleographic olarak 10. yüzyıla tarihlenmiştir. Bu metinde ismi geçen Kral Halparuntiya, Asur kaynaklarında M.Ö. 857 ve 853'te bahsedilen adaşı Halparuntiya'nın (Qalparunda) öncüllerinde biri olmalıdır. Yazıtta geçen yer ismi Walastin'in artık bu ülkenin ismi olduğu anlaşılmıştır (Walastin ismi Arsuz ve Meharde ve Sheizar yazıtlarında ve Palastin şeklinde Halep yazıtlarında geçmektedir). Üzerinde 5 satırlık Luvi hiyeroglifi ile yazılmış metin (TELL TAYINAT 2) bulunan dikdörtgen bir bloğu oluşturacak şekilde bir araya getirilmiş parçaların daha önceleri yukarıda bahsedilen heykelin kaidesini oluşturduğu düşünülmüşse de, yazı stili olarak 8. yüzyıla tarihlenmiştir ve dolayısıyla farklı bir anıta ait olmalıdır. Halen devam eden kazılardaki bulunan önemli anıtsal eseler arasında 2011 yılında bir kapı aslanı ve çifte aslanlı bir heykel kaidesine ait parça, 2012 yılında Suppiluliuma isimli bir krala ait yazıtlı bir heykel ve kabartma sfenkslerle dekore edilmiş bir sütun kaidesi, 2017 yılında bir kraliçe veya tanrıçaya ait olduğu düşünülen bir kadın heykeli sayılabilir. Ayrıca Hitit devrine ait olmakla birlikte geç devirlerde başka yapılarda tekrar kullanılmış birçok irili ufaklı parça vardır. Büyük boy görmek için resimlere tıklayınız.

1935-38 kazıları

Anıtsal heykele ait parçalar ve TELL TAYINAT 1 yazıtı

TELL TAYINAT 2 yazıtı

TELL TAYINAT 3 yazıtı

Suppiluliuma heykeli ve TELL TAYINAT 4 yazıtı

Diğer heykeltraşlık eserleri ve yazıt parçaları

İlgili Yayınlar:
Haines, R. C. Excavations in the Plain of Antioch, Vol. II (OIP 95), Chicago, 1971.
Hawkins, J. D. Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Vol 1, Berlin, 2000: 361–78 ve levha 189–98.
Orthmann, W. Untersuchungen zur späthethitischen Kunst, Bonn, 1971.
Tayinat Archaeological Project: Raporlar ve yayınlar

Resim kaynakları:
Richard Haines, 1971.
Ignace J. Gelb, Hittite Hieroglyphic Monuments (OIP 45), Chicago, 1939.
J. David Hawkins, 2000.
Tayfun Bilgin, 2010, 2019.
Ertuğrul Anıl, 2015.
Tayinat Archaeological Project.
Cüneyt Süer, 2015.
Bora Bilgin, 2006, 2015.
Mark Weeden, NABU, 2015.