Ana Sayfa
English

Kahramanmaraş

Kahramanmaraş şehri Geç Hitit devleti Gurgum'un başkentinin bulunduğu yerde kurulmuştur. Asur kaynaklarında Gurgum'un başkenti Marqas olarak geçer ki şehrin günümüzdeki ismi de bu isimden kaynaklanmakdır. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen birçok Geç Hitit dönemine ait eserler bulunmuştur. Buluntuların çoğu şehir merkezinden gelmektedir. Bunların da çoğunluğu sonraki devir yapılarında kullanılmış olarak ikincil mevkilerde bulunmuştur. Erken yıllarda bulunan eserlerin bir kısmı çeşitli yabancı müzelere (New York, Paris, Berlin, Tiflis, St. Petersburg, Boston, Kudüs), bir kısmı da İstanbul ve Adana müzelerine gitmiştir. Daha sonraki buluntular Kahramanmaraş Müzesinde toplanmıştır.

Gurgum krallığının M.Ö. 8. yüzyıl sonuna kadar devam etmiş olduğu bilinmektedir. Kraliyet ailesine ait eserlerden ve Asur kaynaklarından 300 yıllık bir dönemi kapsayan ve muhtemelen hepsi aynı hanedana ait ondan fazla kralın isimleri elde edilmiştir. Bulunan eserlerin çoğu 9. ve 8. yüzyıla tarihlenmekle birlikte, I. Larama steli gibi M.Ö. 10. yuzyıla ait eserler de vardır.

Anıtsal buluntuların büyük bir kısmını mezar stelleri oluşturmaktadır. Bunların üzerinde yaygın olarak görülen "yemek sahnesi" motifi ismini üstünde yiyecekler bulunan bir masa etrafında oturmuş aile bireylerinin tasvir edilmesinden dolayı almıştır. Ancak üstünde çeşitli yiyecekler olan yemek masasının bolluk ve bereket gibi sembolik bir manası olmalıdır. Masa etrafındakiler çoğunlukla yemek yerken değil, ellerinde çeşitli nesneler tutarken betimlenmişlerdir. Bu nesneler güç, otorite, bereket gibi sembolik manalara sahip olabileceği gibi kişilerin günlük mesleklerini de vurguluyor olabilir: katip bir kalem ve yazı tahtasıyla, ev kadını öreke ve aynayla, çiftçi buğday başağıyla, şarap taciri üzüm salkımıyla, tüccar teraziyle, asker kılıçla, avcı yayla, vs.


Büyük boy görmek için resimlere tıklayınız.

Kraliyet anıtları
I. Larama steli Muwizi steli II. Halparuntiya heykeli II. Larama(?) steli Maraş aslanı - III. Halparuntiya Asatiwasu heykeli Kral heykeli Heykel başı Yazıtlı boğa - III. Larama
Stel ve heykeller
Kapı aslanı lion Afşin'de bulunmuş kapı aslanı - B. Bilgin, 2015 Sfenks, sütun kaidesi(?) Fırtına tanrısı steli Hasancıklı bulunmuş heykel - B. Bilgin, 2015 Yazıtlı heykel Pazarcık, Karaçay köyünde bulunmuş Fırtına tanrısı steli - B. Bilgin, 2015 Fırtına tanrısı steli Fırtına tanrısı steli Arabalı av sahnesi
Mezar stelleri
Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli, Mağralı Mahallesi - B. Bilgin 2015 Mezar steli Mezar steli, Doğanlıkarahasan (Pazarcık) köyü - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli, Minehöyük - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli, Yörükselim Mahallesi - B. Bilgin, 2015 Mezar steli, Pazarcık - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli, Bertiz köyü - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli, K.Maraş - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli Mezar steli, K.Maraş (Gaziantep Müzesi) - F. Anıl, 2018 Mezar steli Mezar steli Mezar steli, K.Maraş - B. Bilgin, 2015 Mezar steli Mezar steli Mezar steli Mezar steli, K.Maraş - B. Bilgin, 2015 Mezar steli
Yazıt Parçaları
Yazıtlı kaide parçası Yazıtlı heykel parçası Yazıtlı blok



İlgili yayınlar:
Bonatz, D. Syro-hethitische Grabdenkmal, Mainz, 2000.
Hawkins, J. D. Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Vol 1, Berlin, 2000: 249–81 ve lev. 106–32.
Orthmann, W. Untersuchungen zur späthethitischen Kunst, Bonn, 1971.
(Belirli eserlere ait yayınlar alt sayfalarda verilmiştir)

Resim kaynakları:
Bora Bilgin, 2003, 2006, 2011, 2015, 2022.
Ertuğrul Anıl, 2011.
Tayfun Bilgin, 2010, 2014, 2017.
Figen Anıl, 2018.
J. David Hawkins, 2000.
Stefan Przeworski, Syria 17, 1936.
Winfried Orthmann, 1971.
Metropolitan Museum of Art, New York.
www.pompanon.fr


Gurgum Kralları
(Hasan Peker, 2022, Gephyra 24: 4–5)

Tarih
(M.Ö.)
 
Astuwaramanza 11. yüzyıl sonları
I. Muwatalli 10. yüzyıl
I. Larama 10. yüzyıl
Muwizi 10. yüzyıl
I. Halparuntiya 10.-9. yüzyıl
II. Muwatalli / Mutalli 9. yüzyıl
II. Halparuntiya / Qalparunda  9. yüzyıl
II. Larama / Palalam(?) 9. yüzyıl
III. Halparuntiya / Qalparunda      9. yüzyıl
Hunita 8. yüzyıl
III. Larama 8. yüzyıl
Tarhulara 8. yüzyıl
III. Muwatalli / Mutallu

(Asur kaynaklarındaki isimler italiktir) 		8. yüzyıl sonları