ANA SAYFA
ENGLISH

Kululu Stelleri ve Heykelleri

Kayseri’nin Kululu köyü yakınlarında Geç Hitit dönemine ait bir kaç tane stel, büyük bir heykel ve heykel parçaları bulunmuştur. Hepsi de bölgesel Tabal krallığı ile ilintilidir ve yaklaşık olarak MÖ 8. yüzyıla ait olup Kayseri Müzesinde sergilenmektedirler.
Kululu 1 steli 1935 yılında bir evde bulunmuştur. Üç tarafındaki Luvi hiyeroglifi ile yazılmış 6 satırlık yazıt, kendini Tuwati’nin hizmetkarı olarak tanıtan Ruwa isimli bir kişiye aittir. Tuwati (bakınız Çiftlik) kral Wasusarma’nın (bakınız Topada, Sivasa, Sultanhanı) babasıdır ve MÖ 8. yüzyıl ortalarında hüküm sürmüştür.
Kululu 2 steli 1945 yılında Kululu’da Bossert tarafından bulunmuştur. Bunun da üç tarafında Luvi hiyeroglifi ile yazılmış bir yazıt vardır. MÖ 8. yüzyıl ortalarına tarihlenen stel, Panuni adında bir kişiye adanmış abidedir.
Kululu 3 steli Tahsin Özgüç tarafından 1967 yılında Kululu’da bir evin duvarında kullanılmış halde bulunmuştur. Üstü yuvarlatılmış kireçtaşı stelin ön ve sol yüzünde 4 satırlık bir yazıt bulunmaktadır.
Kululu 4 steli 1983 yılında Mustafa Kalaç tarafından bulunmuş ve yayınlanmıştır. Bir stelin üst parçasıdır ve her yüzünde yazıt yer alır. Kululu 1 gibi bu da Ruwa’ya ait bir mezartaşıdır ve dolayısıyla Tuwati’nin hükümdarlık dönemi olan MÖ 8. yüzyıl ortalarına aittir.
Kululu 5 steli 1977 yılında Kayseri Müzesi tarafından Kululu’lu bir köylüden satın alınmıştır. Üç yüzünde 8 satırlık bir yazıt vardır. Bazı yapıların inşasına ait bir kitabedir ve MÖ 8. yüzyıla tarihlenmiştir. Yazıt, Çiftlik ve Kululu 2 steli ile benzerlikler gösterir.


Büyük boy görmek için resimlere tıklayınız.

Kululu 1 ve 2

Kululu 1 steli sol yan - E. Anıl, 2020 Kululu 1 steli ön yüz - E. Anıl, 2020 Kululu 1 steli - E. Anıl, 2020 Kululu 1 steli sağ yan - E. Anıl, 2020 Kululu 1 steli çizimi - J. D. Hawkins, 2000     Kululu 2 steli sol yan - C. Süer, 2011 Kululu 2 steli ön yüz - C. Süer, 2011 Kululu 2 steli sağ yan - E. Anıl, 2020 Kululu 2 steli çizimi - J. D. Hawkins, 2000

Kululu 3 ve 4
Kululu 3 steli sol yan - T. Bilgin, 2006 Kululu 3 steli ön yüz - E. Anıl, 2020 Kululu 3 çizimi - J. D. Hawkins, 2000       Kululu 4 steli sol yan - E. Anıl, 2020 Kululu 4 steli ön yüz - E. Anıl, 2020 Kululu 4 steli sağ yan - E. Anıl, 2020 Kululu 4 steli üstü - E. Anıl, 2020 Kululu 4 - J. D. Hawkins, 2000 Kululu 4 steli çizimi - J. D. Hawkins, 2000

Kululu 5–8 ve fragmanlar
Kululu 5 - J. D. Hawkins, 2000 Kululu 5 - J. D. Hawkins, 2000       Kululu 6 - J. D. Hawkins, 2000       Kululu 7 - J. D. Hawkins, 2000       Kululu 8 - J. D. Hawkins, 2000       Yazıt parçaları - T. Özgüç, 1975

Heykel parçaları
T. Bilgin, 2006 T. Bilgin, 2006 K. Bittel, 1976     Sfenks başı - T. Bilgin, 2006 Sfenks başı - T. Bilgin, 2006 Sfenks başı - T. Bilgin, 2006 Sfenks gövdesi - T. Bilgin, 2006 Aslan başı - E. Anıl, 2011 Tanrı heykeli başı - T. Özgüç, 1971 Tanrı heykeli başı - T. Özgüç, 1971


İlgili yayınlar:
Hawkins, J. D. Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Vol 1, Berlin, 2000: 442–47, 485–92, 500–2 ve levha 244–47, 270–73, 283–85.
Hawkins, J. D. Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Vol 3, Berlin, 2024: 257–58, 267–68, 271, 339, 344–45.
Kalaç, M. "Kayseri Müzesinde Bulunan Kululu (XII) Steli [Die hieroglyphische Stele aus Kululu (XII) im Kayseri Museum]," AnAr 9, 1983: 167–70. (Kululu 4)
Kalaç, M. "Die Stele aus Kululu (XIII)," AnAr 10, 1986: 359–66. (Kululu 5)
Özgüç, T. Demir devrinde Kültepe ve civarı, Ankara, 1971 (32–64 ve lev. XXXV–XLVIII).
Özgüç, T. "Kululu hakkında yeni gözlemler," Anadolu 17, 1975: 1–30 ve lev. I–XXI.
Özgüç, T. "Kululu’da yeni bulunmuş bir sfenks başı ve yazıt parçası," FsÇambel, 1998: 615–18.
Payne, A. Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Atlanta, 2012: 50–52, 87–88.
(Kısaltmalar için bknz.)


Resim kaynakları:
Ertuğrul Anıl, 2011, 2020.
Tayfun Bilgin, 2006.
Cüneyt Süer, 2011.
J. David Hawkins, 2000.
Kurt Bittel, Die Hethiter, München, 1976.
Tahsin Özgüç, 1971, 1975.