Ana Sayfa
English

Gavurkale Rölyefi

Gavurkale (veya Gavurkalesi), Ankara'nın Haymana ilçesinde Dereköy yakınlarında, Babayakup deresinin dar vadisi üzerinde 60 metre yüksekliğe ulaşan kayalık bir tepedir. Georges Perrot and Edmond Guillaume gibi gezginler tarafından 1860li yıllarda ziyaret edilmiş olmakla beraber, ilk kapsamlı kazılar 1930 yılında Chicago Üniversitesi'nden H. H. von der Osten tarafından 1930'da yapılmıştır. Bilkent Üniversitesi, Stephen Lumsden başkanlığında bir ekiple 1993-1998 yılları arasında detaylı kazı ve araştırmalar yürütülmüştür.

Tepedeki kalıntıların çoğu Hitit ve Frig dönemlerine aittir, ancak tepe özellikle Hittite dönemi kaya kabartmaları ile dikkat çekmiştir. Tepenin yukarı kısmındaki kayalığın düzlenmiş bir dikey yüzeyinde bulunan rölyeflerde üç adet Hitit tanrısı resmedilmiştir. Net olarak görülebilen iki büyük erkek figürü sola doğru yürür şekilde gösterilmiştir. Herhangi bir tanımlayıcı yazıt yoktur ama konik başlıklarindaki boynuzlar bunların birer tanrı betimlemesi olduğuna işaret eder. Her iki figür de kısa etekli kıyafeteler ve kıvrık uçlu ayakkabılar giymekte ve kemerlerinde birer kılıç taşımaktadır. Öndeki figür sakalsız, arkadaki ise sakallıdır. Bu figürlerin karşısında daha ufak boyutlarda, oturur pozda ve sivri uçlu bir başlıklı, detayları daha çok aşınmış durumda olan bir tanrıça figürü vardır. Tanrıça figüründen bir kaç metre daha solda bulunan geniş bir kaya yüzeyinin de belki başka rölyefler işlemek amacıyla düzlenmiş olabileceği iddia edilmiştir. Rölyeflerin bulunduğu kayalığın yukarısında büyük taşlarla örülmüş Hitit dönemine ait duvarlı bir yapı görülmektedir. Bu yapının arka tarafında bulunan taş duvarlı bir odanın fonksiyonu tespit edilememiştir. Gavurkale, Hitit döneminde hem askeri hem de dini amaçlı bir öneme sahip olabilir. Hitit kaynaklarında hekur, "Taş Ev", diye bahsedilen ve kraliyet mezar tesisleri olarak kullanılmış yapılardan biri olabileceği öne sürülmüştür.


Büyük boy görmek için resimlere tıklayınız.

S. Lumsden, 2002 M. Anıl, 2008 M. Anıl, 2008 M. Anıl, 2008 M. Anıl, 2008 H. Ehringhaus, 2005 K. Bittel, 1976 K. Bittel, 1976 J. Laurens, 1872 K. Kohlmeyer, 1983 Taş duvarlı oda - T. Bilgin, 2009 Taş duvarlı oda - E. Anıl, 2009 Taş duvarlı oda - T. Bilgin, 2009


İlgili yayınlar:
Ehringhaus, H. Götter, Herrscher, Inschriften, Mainz am Rhein, 2005: 11–14.
Kohlmeyer, K. "Felsbilder der hethitischen Großreichszeit", APA 15, 1983: 7–154 (43–48).
Kühne, H. "Gâvur Kalesi, ein Ort der Ahnenverehrung?" FsHaas, 2001: 227–43.
Lumsden, S. "Gâvurkalesi: Investigations at a Hittite Sacred Place," GsGüterbock, 2002: 111–25.
von der Osten, H. H. "Gavurkalesi," Oriental Institute Communications 14, 1933: 56–90.
(Kısaltmalar için bknz.)


Resim kaynakları:
Stephen Lumsden, 2002.
Mehmet Anıl, 2008.
Horst Ehringhaus, 2005.
Kurt Bittel, Die Hethiter, München, 1976.
Jules Laurens, 1872 (Exploration archéologique de la Galatie et de la Bithynie by G. Perrot).
Kay Kohlmeyer, 1983.
Tayfun Bilgin, 2009.